Thực tiễn điều tra vấn đề tình hình thị trường đặc biệt của Canada

Tính đến hết năm 2018, theo thống kê của Tổ chức thương mại thế giới, Ca-na-đa đã khởi xướng điều tra 241[1] vụ việc điều tra CBPG, trong đó tập trung vào các nước Trung Quốc (43 vụ), Đài Loan (Trung Quốc) 13 vụ, Ấn Độ (10 vụ), Hàn Quốc (18 vụ), Hoa Kỳ (19 vụ). Việt Nam phải đối kháng với 7 vụ việc điều tra CBPG mà Ca-na-đa điều tra đối với Việt Nam.  

Tháng 4/2019, Ca-na-đa ban hành quy định mới trong đó mở rộng phạm vi cho phép xem xét tổng thể PMS trong các vụ việc chống bán phá giá. Trước đây, Can-na-đa sử dụng phương pháp liên quan đến nền kinh tế phi thị trường trong các vụ việc điều tra phá giá khi xác định tồn tại sự “bóp méo” chi phí ở nước xuất khẩu. Do đó, thực tiễn điều tra PMS trước đây gắn liền với các vụ việc điều tra theo mục 20 của đạo luật SIMA.

Các vụ việc điều tra theo mục 20 mà CBSA khởi xướng chủ yếu liên quan tới Trung Quốc, Việt Nam.  

Thông tin tóm tắt về các vụ việc Ca-na-đa điều tra theo mục 20 đối với Trung Quốc được trình bày trong bảng sau đây:

Thống kê các vụ việc của Ca-na-đa

Trong số 8 vụ việc CBPG mà Ca-na-đa điều tra đối với Việt Nam, Việt Nam mới chỉ tham gia trả lời bản câu hỏi trong 03 vụ việc  điều tra (vụ việc đầu tiên là vụ việc ống thép dẫn dầu năm 2014, tiếp đó là vụ việc ống thép hàn năm 2018, vụ việc gần đây nhất là vụ việc thép các bon chống ăn mòn năm 2019).

Các cuộc điều tra theo mục 20 được điều tra đối với các quốc gia có nền kinh tế phi thị trường và trong trường hợp có bằng chứng được đưa ra trong đơn kiện hoặc được cung cấp tới các điều tra viên CBSA. Việc xác định các quốc gia có nền kinh tế phi thị trường hiện nay WTO chưa có quy định, thay vào đó, các quốc gia tự xác định các quốc gia có nền kinh tế phi thị trường. Đối với Ca-na-đa, việc xác định danh sách các quốc gia có nền kinh tế phi thị trường trong tương lai sẽ còn bị ảnh hương bởi việc kí kết hiệp định USMCA ngày 30 tháng 11 năm 2018 tại Argentina (Hiệp định tự do hóa thương mại Hoa Kỳ - Mexico-Ca-na-đa). Hiện nay Hiệp định này chưa có hiệu lực, hiện mới chỉ có Mexico thông qua Hiệp định.

Để tiến hành điều tra theo Mục 20, cơ quan điều tra Ca-na-đa, ngoài việc nghiên cứu các thông tin ban đầu, thông tin sẵn có bên ngoài, cơ quan điều tra tiến hành điều tra thông qua bản yêu cầu cung cấp thông tin (bản dành cho chính phủ và bản dành cho doanh nghiệp).

Đối với bản câu hỏi dành cho chính phủ, các nội dung chủ yếu thông thường bao gồm 4 phần: (i) một phần thông tin về cơ cấu tổ chức của Chính phủ một nước liên quan tới ngành, lĩnh vực điều tra, (ii) một phần thông tin về ngành trong đó có các câu hỏi về cơ quan chính phủ quản lý ngành, mức độ kiểm soát  của chính phủ đối với các quyết định của ngành, các tài liệu, văn bản pháp luật quy định đối với hàng hóa thuộc ngành hàng đó, các kế hoạch phát triển ngành…. (iii) môt phần thông tin về sản phẩm điều tra trong đó yêu cầu các thông tin về các nhà sản xuất, loại hình doanh nghiệp, vai trò của chính phủ trong từng doanh nghiệp, thông tin riêng cho các doanh nghiệp có vốn sở hữu nhà nước, các chế độ, chính sách ưu tiên của nhà nước đối với doanh nghiệp, hàng hóa; (iv) thông tin về hiệp hội: thông tin về cơ cấu, cách thức tổ chức, vai trò của chính phủ trong hiệp hội, vai trò của hiệp hội trong quản lý ngành, chính sách đối với hàng hóa…

Đối với bản câu hỏi dành cho nhà xuất khẩu, bản câu hỏi bao gồm 3 phần, một phần yêu cầu thông tin liên quan tới các biện pháp của Chính phủ đối với lĩnh vực thép cán nguội ở Việt Nam, một phần yêu cầu thông tin liên quan tới tổ chức của doanh nghiệp và sự tham gia của Chính phủ vào hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, một phần yêu cầu cung cấp thông tin liên quan tới lĩnh vực thép cán nguội trong khu vực và doanh nghiệp đóng trụ sở, nhà máy.